Ο κόσμος μπαίνει σε μια εποχή όπου οι μεγάλες δυνάμεις ξαναμετρούν τις χάρες και τα κράτη σαν να ήταν πράγματα. Όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, ζήτησε από το Πεντάγωνο να επαναλάβει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων —μια οδηγία που άλλαξε αμέσως τον ρυθμό της διεθνούς πολιτικής— δεν ήταν απλώς ένα ρητορικό πυροτέχνημα. Ήταν μια κίνηση που έσπειρε αβεβαιότητα και έδωσε στη Μόσχα το πρόσχημα να απαντήσει, προκαλώντας μια αλυσίδα αντιδράσεων με πραγματικό κόστος για την ασφάλεια της Ευρώπης και του κόσμου.
Αυτή η πολιτική δεν είναι αποκομμένη από την επιδίωξη πόρων. Πίσω από τις φωνές για «προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και «πάταξη των καρτέλ» ξεδιπλώνεται μια ψυχρή στρατηγική: έλεγχος πετρελαίου, φυσικού αερίου και κρίσιμων ορυκτών — οι πραγματικοί θησαυροί που κινούν την παγκόσμια ισχύ. Το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για τη Νιγηρία δεν είναι τυχαίο: η χώρα δεσμεύεται πλέον με έργα για την επεξεργασία σπάνιων γαιών, με επένδυση 400 εκατ. δολαρίων για μεγάλο εργοστάσιο στη Nasarawa — ένα σχέδιο που την τοποθετεί ως σημαντικό παίκτη στην αγορά κρίσιμων μετάλλων. Όποιος ελέγξει τέτοιους πόρους, ελέγχει και το μέλλον της τεχνολογίας και της άμυνας.
Στη Λατινική Αμερική, η Βενεζουέλα παραμένει ο κρυφός θησαυρός· το πετρέλαιό της προστατεύει συμμάχους και ροές επιρροής — ανάμεσα τους και την Κούβα. Αναφορές για εναλλακτικές στρατιωτικές επιλογές έναντι του καθεστώτος Maduro, που φτάνουν μέχρι πλήγματα σε στρατιωτικές βάσεις και απόπειρες κατάληψης πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, δεν είναι πλέον θεωρίες συνωμοσίας αλλά σενάρια που εξετάζονται στο υψηλότερο επίπεδο. Η πρόθεση να «καθαριστούν» περιοχές στο όνομα της ασφάλειας ή της ηθικής μπορεί γρήγορα να γίνει εισβολή υπό άλλο όνομα — και τότε οι συνέπειες για την περιφέρεια και τον πλανήτη θα είναι ανεξέλεγκτες. newsweek.com+1
Αυτή η στρατηγική έχει παρενέργειες: όταν οι ΗΠΑ δρομολογούν επαναφορά δοκιμών ή δείχνουν στρατιωτική έτοιμη, η Ρωσία απαντά — όχι πάντα με λόγια. Ο Vladimir Putin έχει ζητήσει προτάσεις για την επανέναρξη δοκιμών και προειδοποιεί για «αμοιβαία μέτρα» εάν οι ΗΠΑ χαλάσουν το παγκόσμιο μορατόριουμ· η αμοιβαιότητα αυτή επιστρέφει σαν σκιά πάνω από κάθε κρίση. Μια εποχή «συμβατικής υπεροχής» χάνει το νόημά της μπροστά στην υφιστάμενη πυρηνική ισορροπία: ό,τι θίγεται στο πεδίο των πυρηνικών γίνεται θέμα επιβίωσης, όχι μόνο πολιτικής.
Μην απατάσθε: δεν πρόκειται για θεωρίες. Πρόκειται για επιλογές που γίνονται τώρα — με συσκέψεις, εκθέσεις, νομοθετήματα και στρατιωτικές αξιολογήσεις. Όποιος πιστεύει πως η ισχύς κερδίζεται μόνο με λόγια, αγνοεί την ιστορία. Η παράδοση διδάσκει πως οι μεγάλες επεκτάσεις γίνονται όταν περνάνε από το «λόγο» στην «πράξη». Και αυτή η στιγμή, όπως την περιγράφουν οι κινήσεις της Ουάσινγκτον, της Μόσχας και των άλλων κέντρων, είναι καιροί δοκιμασίας — όχι μόνο για τις κυβερνήσεις, αλλά για την ανθρωπότητα ολόκληρη.
Τι πρέπει να περιμένουμε; Σκληρή διπλωματία, αντανακλαστικές στρατιωτικές κινήσεις και αυξημένη πίεση σε χώρες πλούσιες σε πόρους. Οι αποφάσεις σήμερα — για δοκιμές, για παρεμβάσεις, για συμμάχους — θα χαράξουν τη δεκαετία που έρχεται. Αν υπάρχει ελπίδα, είναι στην ισορροπία της νηφαλιότητας, στην αφοσίωση στους θεσμούς και στην επιμονή της διπλωματίας απέναντι στα πάθη των καιρών. Όποιος το ξεχνά αυτό, ξεχνά και την ιστορία.