Σαν κύμα που αλλάζει κατεύθυνση χωρίς προειδοποίηση, ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε έναν ακόμη απρόβλεπτο ελιγμό. Με βαριά λόγια μίλησε για «μηδενική ευγνωμοσύνη» από την «ηγεσία» της Ουκρανίας – όπως χαρακτηριστικά έγραψε βάζοντας τις λέξεις σε εισαγωγικά, στοχεύοντας ευθέως τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Την ίδια ώρα, όμως, έκανε πως δεν θυμάται το αυστηρό τελεσίγραφο που ο ίδιος είχε θέσει για την υπογραφή του αμερικανικού σχεδίου ειρήνης.
Στη Γενεύη, όπου συναντώνται υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Ευρώπης, της Ουκρανίας και απεσταλμένοι του Λευκού Οίκου, η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη. Η ουκρανική αντιπροσωπεία συνεχίζει τον κύκλο επαφών της, ενώ Ευρωπαίοι και Αμερικανοί παλεύουν να βρουν κοινή γλώσσα σε ένα σχέδιο που απειλεί να καθορίσει όχι μόνο το παρόν, αλλά και το μέλλον μιας ταλαιπωρημένης χώρας.
Ο Τραμπ επιμένει ότι «κληρονόμησε τον πόλεμο» και πως η Ουάσιγκτον αναγκάζεται να παρέχει όπλα στο ΝΑΤΟ. Το τι δεν είπε, όμως, έχει μεγαλύτερη βαρύτητα: το τελεσίγραφο της 27ης Νοεμβρίου για την αποδοχή του αμφιλεγόμενου σχεδίου ειρήνης των 28 σημείων. Ένα σχέδιο που, όπως παραδέχθηκαν πλέον συνεργάτες του, μπορεί να τροποποιηθεί «αν τα πράγματα πηγαίνουν καλά».
Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι αφήνει για πρώτη φορά χαραμάδα ότι το αμερικανικό σχέδιο ίσως περιλαμβάνει «ουκρανικές προοπτικές». Ο απεσταλμένος του στη Γενεύη, Ρουστέμ Ούμεροφ, μιλά για «μεγαλύτερη πρόοδο» που αναμένει στις συνομιλίες, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι από Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο παρακολουθούν στενά.
Όμως οι Ευρωπαίοι δεν κρύβουν τις ενστάσεις τους: τονίζουν ότι το αμερικανικό σχέδιο, όπως έχει, αφήνει την Ουκρανία «ευάλωτη σε επίθεση». Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς κρατά χαμηλά τον πήχη, λέγοντας πως «απέχουμε πολύ» από συμφωνία έως την προθεσμία που όρισε ο Τραμπ.
Στην Ουάσιγκτον, η κριτική φουντώνει. Δημοκρατικοί γερουσιαστές αφήνουν να εννοηθεί ότι το έγγραφο έχει ρωσική σφραγίδα, κάτι που ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο διαψεύδει κατηγορηματικά. Παρ’ όλα αυτά, η φημολογία αυτή φαίνεται να έχει ωθήσει την αμερικανική πλευρά σε πιο διαλλακτική στάση.
Η Κομισιόν παρεμβαίνει με τη φωνή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαράζοντας τις κόκκινες γραμμές της Ευρώπης:
τα σύνορα της Ουκρανίας δεν αλλάζουν με τη βία,
οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν περιορίζονται,
η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρίσκεται στην καρδιά της ειρηνευτικής λύσης.
Και πάνω απ’ όλα, ζητά την επιστροφή των χιλιάδων παιδιών που παραμένουν αιχμάλωτα στη Ρωσία – μια πληγή που καίει.
Οι διεργασίες συνεχίζονται, όπως σε παλιές εποχές όπου η διπλωματία ήταν μακρά και βασανιστική. Το μόνο βέβαιο είναι πως ο ελιγμός του Τραμπ δεν ηρέμησε τη θάλασσα· την τάραξε περισσότερο. Και τα προσεχή εικοσιτετράωρα θα κρίνουν αν το σχέδιο ειρήνης θα πάρει μορφή ή θα χαθεί μέσα στο θολό πέπλο των εντάσεων.