Στις Βρυξέλλες, εκεί όπου οι αποφάσεις χαράζουν μοίρες πριν ακόμη φτάσουν στα χωράφια, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Γεωργίας συναντήθηκαν για να συζητήσουν το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μετά το 2027. Και πίσω από τα χαμόγελα, τις ανακοινώσεις και τα ευγενικά διπλωματικά λόγια, αναδύθηκε ξανά το μεγάλο ερώτημα: η νέα ΚΑΠ ποιον τελικά ευνοεί και ποιον αφήνει στην άκρη;
Μίλησαν για ευελιξία στα κράτη-μέλη, για άμεσες πληρωμές που θα προσαρμόζονται στις «εθνικές ανάγκες». Όμορφες λέξεις… μα συχνά κρύβουν την παλιά ιστορία: οι μεγάλοι παίκτες κερδίζουν κι οι μικροί περιμένουν. Οι υπουργοί έδειξαν δυσφορία απέναντι σε πλαφόν και κλιμακώσεις — εκείνους τους μηχανισμούς που υποτίθεται πως συγκρατούν την υπερσυγκέντρωση ενισχύσεων. Κι όταν η συζήτηση έφτασε στο ποιος δικαιούται στήριξη, ακούστηκε ότι οι άμεσες πληρωμές πρέπει να στηρίζουν εκείνους που ζουν αποκλειστικά από τη γη, αλλά και όσους μοιράζουν τον χρόνο τους ανάμεσα στη γεωργία και το μεροκάματο αλλού.
Κι όμως, μέσα σε αυτό το παζάρι ισορροπιών, μένει μετέωρη η αγωνία των πραγματικών παραγωγών:
Θα στηριχθεί ο μικρός αγρότης που παλεύει να κρατήσει το χωράφι του ζωντανό, ή ο δρόμος θα ανοίξει ακόμη περισσότερο για τους μεγάλους ομίλους και τις γεωργικές επιχειρήσεις-γίγαντες;
Η συζήτηση επεκτάθηκε και στην ασφάλεια τροφίμων — λέξη βαριά, που ξυπνά μνήμες από εποχές στερήσεων. Η ανάγκη για ευρωπαϊκά αποθέματα και μηχανισμούς κρίσης τέθηκε στο τραπέζι. Μίλησαν για κινδύνους, για ευρωπαϊκές λύσεις, για πρωτοβουλίες που θα εξασφαλίζουν «σταθερότητα».
Και πράγματι, στην Ευρώπη των αλλεπάλληλων κρίσεων, τα αποθέματα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ασπίδα.
Αλλά καμία ασπίδα δεν έχει αξία αν δεν προστατεύει πρώτα αυτόν που σπέρνει, θερίζει, παλεύει με τη βροχή και τη ξηρασία.
Καμία ΚΑΠ δεν έχει νόημα αν δεν κρατά ζωντανό τον άνθρωπο της υπαίθρου, τον θεματοφύλακα μιας παράδοσης που άντεξε αιώνες.
Γιατί η γη έχει μνήμη.
Και η αδικία, όσο κι αν την καλύψουν οι διακηρύξεις, φαίνεται στα χέρια του αγρότη όταν μετρά το εισόδημά του και δεν του φτάνει για να συνεχίσει.
Η νέα ΚΑΠ μπορεί να γίνει εργαλείο δικαιοσύνης ή όπλο ανισότητας.
Το ερώτημα παραμένει αμείλικτο:
Θα φτιάξει η Ευρώπη πολιτική για εκείνους που κρατούν τον τόπο όρθιο — ή θα συνεχίσει να ευνοεί όσους έχουν ήδη τα μέσα να επιβιώσουν;
Η απάντηση θα φανεί όχι στις Βρυξέλλες, αλλά στα χωράφια. Εκεί όπου η αλήθεια δεν κρύβεται.