Όταν μια χώρα κυβερνιέται με πολιτικές ασυνέπειες, ελιτισμό και θεσμική αλαζονεία, το αποτέλεσμα δεν είναι η ενίσχυση της Δημοκρατίας, αλλά η σταδιακή αποσάθρωσή της. Στη Γαλλία του 2025, αυτό το τίμημα φαίνεται πως πληρώνεται, με την ακροδεξιά να ετοιμάζεται να διαβεί το κατώφλι της εξουσίας όχι ως "ατύχημα", αλλά ως προδιαγεγραμμένη συνέπεια.
Η περίπτωση του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Είναι το λογικό απότοκο ετών κυβερνητικών αποτυχιών, θεσμικών παλινωδιών και ενός φιλελευθερισμού που αυτοπαγιδεύτηκε στην έπαρση της "προοδευτικότητας", χωρίς καμία επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα.
(Photo by Stephane Mahe / POOL / AFP)
Ο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ φιλοδόξησε να σταθεί ως ο ορθολογικός "μεσαίος" σωτήρας ανάμεσα σε δύο άκρα, κατέληξε να είναι ο αρχιτέκτονας ενός πολιτικού κενού. Μέσα από την αποσύνδεσή του από τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών, τη θεσμική του περιφρόνηση προς τη λαϊκή εντολή και τις πολιτικά αυτοκαταστροφικές του επιλογές (όπως η προκήρυξη πρόωρων εκλογών πέρυσι), έστρωσε τον δρόμο για εκείνους που δηλώνουν "έτοιμοι να κυβερνήσουν".
Δεν χρειάζεται κανείς να είναι υποστηρικτής της Λεπέν για να κατανοήσει γιατί η ακροδεξιά προσελκύει πλέον ένα τόσο μεγάλο τμήμα της κοινωνίας. Όταν οι πολίτες αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι, όταν δεν βρίσκουν φωνή ούτε στους αριστερούς ριζοσπάστες ούτε στους δεξιούς τεχνοκράτες, στρέφονται σε εκείνους που φωνάζουν με σαφήνεια — ακόμη κι αν το περιεχόμενο των λόγων τους είναι προβληματικό.
Κι όμως, το παράδοξο είναι ότι η Λεπέν σήμερα δεν χρειάστηκε να κάνει τίποτα για να καταρρεύσει η κυβέρνηση Λεκορνί. Δεν χρειάστηκε να κινηθεί, να πιέσει ή να προκαλέσει — το σύστημα αυτοδιαλύθηκε μόνο του. Και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο μήνυμα: ότι η ακροδεξιά μπορεί να νικήσει όχι με όπλο την πειθώ, αλλά με τη φθορά των αντιπάλων της.
Οι δημοσκοπήσεις είναι ξεκάθαρες: ο Εθνικός Συναγερμός προηγείται με διαφορά. Οι πολίτες δεν στρέφονται στην άκρα δεξιά γιατί "ξαφνικά έγιναν φασίστες", αλλά γιατί δεν έχουν πού αλλού να πάνε. Είδαν την αριστερά να χάνεται στον ιδεολογικό εμφύλιο, είδαν το κέντρο να αυτογελοιοποιείται, είδαν τη δημοκρατία να μοιάζει με παιχνίδι εξουσίας για λίγους.
Ο δρόμος που άνοιξε ο Μακρόν δεν είναι μόνο το τέλος της δικής του πολιτικής σταδιοδρομίας. Είναι ίσως και η τελική ευθεία της οριστικής θεσμικής ήττας της μεταπολεμικής Γαλλικής Δημοκρατίας, όπως την ξέραμε.
Ίσως είναι ώρα να σταματήσουμε να ρωτάμε "γιατί ανεβαίνει η ακροδεξιά" και να αρχίσουμε να ρωτάμε ποιοι την έσπρωξαν προς τα πάνω. Γιατί η απάντηση δεν είναι πια στα περιθώρια, αλλά στο κέντρο της εξουσίας.