Σε μια σιωπηλή αλλά εξαιρετικά επιδραστική κίνηση, η Κίνα «παγώνει» τις εξαγωγές κρίσιμων σπάνιων γαιών – και το αποτέλεσμα είναι σεισμικό: η αμερικανική αμυντική και τεχνολογική βιομηχανία δοκιμάζεται, ενώ ολόκληρες αλυσίδες παραγωγής απειλούνται με κατάρρευση.
Το Πεκίνο ενεργοποιεί το πιο ισχυρό του όπλο στον εμπορικό πόλεμο: τον έλεγχο των σπάνιων μετάλλων που αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για μαχητικά όπως τα F-35, υποβρύχια Virginia-class, πυραύλους, ακόμη και για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων της Tesla.
Τα 17 μέταλλα που λιώνουν το μέλλον της αμερικανικής τεχνολογίας
Η νέα φάση αντιπαράθεσης περιλαμβάνει την επιβολή ελέγχων εξαγωγών σε 7 βασικά μέταλλα:
Σαμάριο, γαδολίνιο, τερβίο, δυσπρόσιο, λουτήτιο, σκάνδιο, και ύττριο – στοιχεία απαραίτητα για την κατασκευή υπερεξελιγμένων όπλων και τεχνολογιών αιχμής.
Η εξαγωγή τους πλέον απαιτεί κρατική άδεια από την Κίνα, ενώ 16 αμερικανικές εταιρείες –μεταξύ αυτών οι Lockheed Martin και Raytheon– προστέθηκαν στη λίστα «αναξιόπιστων οργανισμών», με άμεσο αντίκτυπο στην πρόσβασή τους σε πρώτες ύλες.
Μαχητικά F-35 και Tesla στην κόψη του ξυραφιού
Η παραγωγή ενός F-35 απαιτεί σχεδόν μισό τόνο σπάνιων γαιών, ενώ ένα Virginia-class υποβρύχιο πάνω από 4 τόνους. Χωρίς αυτά τα μέταλλα, τα εργοστάσια απλώς… σταματούν.
Το ίδιο ισχύει για τους ηλεκτροκινητήρες της Tesla, για ραντάρ, σόναρ, λέιζερ, κινητά τηλέφωνα και ανεμογεννήτριες. Η τιμή του δυσπροσίου αυξήθηκε κατά 32%, ενώ το τερβίο σημείωσε άλμα 28% – σε μόλιες μερικές ημέρες.
Η πολιτική των δασμών του Donald Trump είχε στόχο την αναβίωση της αμερικανικής παραγωγής. Αντί αυτού, αποκάλυψε μια κρίσιμη ευαλωτότητα: οι ΗΠΑ εξαρτώνται σχεδόν απόλυτα από την Κίνα για σπάνιες γαίες.
Η μετάβαση σε εναλλακτικούς προμηθευτές (π.χ. Αυστραλία, Καναδάς) δεν είναι άμεση. Η επεξεργασία αυτών των μεταλλευμάτων εξακολουθεί να βασίζεται σε κινεζική τεχνογνωσία. Οι αναλυτές μιλούν για 3 έως 5 χρόνια μέχρι να επιτευχθεί ουσιαστική αυτάρκεια.
Οι κινεζικοί περιορισμοί δεν ισοδυναμούν με απόλυτη απαγόρευση, αλλά με εργαλείο πίεσης. Η απαίτηση αδειοδότησης επιτρέπει στο Πεκίνο να διακόπτει επιλεκτικά τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, ενώ προμηθεύει κανονικά άλλες χώρες, όπως η Νότια Κορέα.
Η Ιαπωνία εισάγει το 60% των αναγκών της σε σπάνιες γαίες από την Κίνα, ενώ η Ευρώπη τις χρειάζεται για την ενεργειακή μετάβαση και τις τουρμπίνες των Siemens και Volkswagen. Ο Παγκόσμιος Νότος παραμένει προσδεδεμένος στη φιλική διπλωματία των κινεζικών πρώτων υλών.
Η Κίνα δεν χρειάστηκε καν να ρίξει ούτε μία σφαίρα. Αντ’ αυτού, «έσφιξε» τη βίδα της ύλης που κινεί τα αμερικανικά όπλα, τα εργοστάσια και τα οράματα τεχνολογικής κυριαρχίας.