Στη Μεσσηνία, τη γη που χρόνια τώρα θρέφει το λάδι σαν ιερό της δώρο, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί μιλούν πλέον ανοιχτά για τη χειρότερη ελαιοκομική χρονιά των τελευταίων δεκαετιών. Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νηλέας, Γιώργος Κόκκινος, περιγράφει μια πραγματικότητα σκληρή, που πληγώνει όχι μόνο την παραγωγή, αλλά και την ψυχή της υπαίθρου.
Γλοιοσπόριο, υψηλή υγρασία, απώλειες στην παραγωγή, έλλειψη εργατών γης και τιμές που παραμένουν καθηλωμένες: αυτά είναι τα σημάδια μιας χρονιάς που δοκιμάζει τα όρια των παραγωγών. Οι προσβολές από γλοιοσπόριο χτύπησαν περιοχές που ποτέ στο παρελθόν δεν αντιμετώπιζαν τέτοια φαινόμενα: χαμηλές ζώνες της Χώρας, οικισμούς γύρω από τη Νέδα, Τριφυλία, Πυλία. Η ποιότητα υποβαθμίστηκε, το εξαιρετικά παρθένο λάδι γίνεται δυσεύρετο, η παραγωγή βυθίζεται.
Με τον φόβο του δάκου και των ασθενειών, και με τη δραματική έλλειψη εργατών γης, οι παραγωγοί αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν πρόωρα τη συγκομιδή. Κίνηση που έφερε προσωρινή ασφάλεια, αλλά και χαμηλότερες αποδόσεις, μεταφέροντας το οικονομικό βάρος στις πλάτες των αγροτών. Αν συνεχιστούν οι ίδιες καιρικές συνθήκες, προειδοποιεί ο κ. Κόκκινος, «μετά τις 10 Δεκεμβρίου δύσκολα θα μείνουν ελιές στα δέντρα».
Και ενώ η διεθνής αγορά ασφυκτιά από την ανομβρία στην Ισπανία και τις μειωμένες αποδόσεις διεθνώς, οι τιμές στη Μεσσηνία παραμένουν χαμηλές: 4,50–4,60 ευρώ το κιλό. Η πίεση εντείνεται από την είσοδο χωρών όπως η Τουρκία, η Τυνησία και κράτη της Βόρειας Αφρικής, με υπερπυκνές φυτεύσεις και κόστος παραγωγής στο μισό από αυτό των Ελλήνων παραγωγών.
Ο παραδοσιακός μεσογειακός ελαιώνας – εκείνος ο μικρός, οικογενειακός, ιερός ελαιώνας που πέρασε από γενιά σε γενιά – απειλείται. Κλιματική κρίση, υψηλό κόστος παραγωγής, μικροτεμαχισμός γης, γήρανση του αγροτικού πληθυσμού: όλα συγκλίνουν σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι.
Ο πρόεδρος του Νηλέα καλεί καθαρά: χρειάζεται στρατηγικός σχεδιασμός, όχι άλλα αποσπασματικά μέτρα. «Λύσεις υπάρχουν, αλλά χρειάζεται βούληση», τονίζει με σθένος. Τα λόγια του είναι κραυγή, όχι παράπονο. Γιατί η ελληνική γη δεν μπορεί να στηριχθεί σε φόρους και διαπιστώσεις· χρειάζεται στήριξη, όραμα, έργα.
Η πρότασή του είναι τολμηρή: η Μεσσηνιακή ύπαιθρος πρέπει να γίνει πολυλειτουργική. Όχι εγκατάλειψη της ελαιοκαλλιέργειας, αλλά συμπλήρωση της με άλλες καλλιέργειες και δραστηριότητες, ώστε να αντέξει στον χρόνο και στις πιέσεις της εποχής.
Σε μια χρονιά που πληγώνει τον τόπο, οι παραγωγοί σηκώνουν το βάρος μιας παράδοσης αιώνων. Και είναι χρέος όλων να σταθούν στο πλευρό τους, πριν το δέντρο που μας μεγάλωσε λυγίσει οριστικά.