Η Ελλάδα «πρωταγωνίστρια» στα χαρτιά – θεατής στις διπλωματικές εξελίξεις της ενέργειας

Η Ελλάδα «πρωταγωνίστρια» στα χαρτιά – θεατής στις διπλωματικές εξελίξεις της ενέργειας
ΦΩΤΟ: (ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)

Παρά τις θριαμβευτικές δηλώσεις περί «ενεργειακού κόμβου» και «πύλης εισόδου του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη», η Ελλάδα εξακολουθεί να λειτουργεί περισσότερο ως διάδρομος διέλευσης παρά ως πραγματικός διαμορφωτής των γεωπολιτικών ισορροπιών. Οι συμφωνίες που υπογράφηκαν στη Διατλαντική Σύνοδο στο Ζάππειο αποτυπώνουν μεν μια αναβαθμισμένη τεχνική και οικονομική θέση της χώρας, αλλά παράλληλα αποκαλύπτουν τη διαχρονική αδυναμία της ελληνικής διπλωματίας να μετατρέψει τη γεωγραφία σε ισχύ και πρωτοβουλία.

Η υπογραφή του 20ετούς συμβολαίου για τη διακίνηση αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μέσω του «Κάθετου Ενεργειακού Διαδρόμου» παρουσιάζεται ως εθνική επιτυχία. Στην πραγματικότητα, όμως, η Ελλάδα περιορίζεται στον ρόλο του ενδιάμεσου — ενός διαμετακομιστικού σταθμού που εξυπηρετεί τα συμφέροντα άλλων δυνάμεων, χωρίς να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού. Το ενεργειακό της χαρτί δεν συνοδεύεται από αυτόνομη στρατηγική, αλλά από εξάρτηση: εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, από τις ρυθμίσεις των Βρυξελλών, από την περιφερειακή ισχύ της Τουρκίας.

Οι συμφωνίες με τη ΔΕΠΑ, τη Venture Global και τους βόρειους εταίρους για τη ροή αερίου προς Ρουμανία και Ουκρανία επιβεβαιώνουν ότι η χώρα μας προσφέρει τη γη και τις υποδομές της, αλλά όχι το τιμόνι των εξελίξεων. Η Αθήνα, αν και εμφανίζεται «πρωταγωνίστρια» στις ενεργειακές ανακοινώσεις, δεν είναι αυτή που καθορίζει τη γεωπολιτική κατεύθυνση της περιοχής — περισσότερο εκτελεί παρά σχεδιάζει.

Η Τουρκία, παρά τις αμερικανικές πιέσεις, εξακολουθεί να διατηρεί ρόλο-κλειδί στην ενεργειακή σκακιέρα, λειτουργώντας ως αντίβαρο και διαπραγματευτής με την Ανατολή και τη Ρωσία. Η Ελλάδα, αντιθέτως, παραμένει εγκλωβισμένη σε μια γραμμή άνευ διπλωματικού βάθους, επενδύοντας στην «εύνοια» της Ουάσιγκτον αντί σε μια μακρόπνοη εθνική στρατηγική.

Αν και τα έργα ενεργειακής διασύνδεσης, οι επενδύσεις σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, καθώς και οι συμμετοχές σε περιφερειακές συμμαχίες όπως η «3+1» (Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ–ΗΠΑ) αποτελούν σημαντικά τεχνικά επιτεύγματα, η ουσία παραμένει η ίδια: η χώρα δεν διαπραγματεύεται ως ίσος εταίρος, αλλά ως διεκπεραιωτής της στρατηγικής άλλων.

Η Ελλάδα έχει όλα τα στοιχεία για να γίνει πραγματικός πρωταγωνιστής — θέση, εμπειρία, ανθρώπους και κύρος. Αυτό που της λείπει είναι η βούληση να χαράξει δική της γραμμή, να πάψει να επαίρεται για «ρόλους-κόμβους» και να απαιτήσει να είναι συνδιαμορφωτής, όχι διεκπεραιωτής. Γιατί όσο παραμένει θεατής στο ίδιο της το πεδίο, θα απολαμβάνει τους επαίνους των συμμάχων — αλλά όχι την ισχύ των πρωταγωνιστών.